درس خارج اصول آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی سال 93-94

موضوع: تنبیه ششم در بحث اجتماع امر و نهی

بحث در اجتماع امر ونهی بود; پنج تنبیه گذشت و به تنبیه ششم رسیدیم.

تنبیه ششم:

بیان تنبیه:

در این تنبیه بحث از امکان تصحیح و تحقق امتثال واجب در مورد اجتماع امر و نهی است و در بردارنده این نکته که آیا می شود واجب را در موردی که حرام هم موجود بوده و مجمع دو عنوان می باشد _ مثل نماز در مکان مغصوب _ انجام داد و این مجزی می باشد یا خیر؟

تفصیل در بحث:

در حقیقت این تنبیه به جهت توجیه و بحث در رابطه با فتوای مشهور در مورد نماز در مکان مغصوب و یا وضوی ضرری و امثال آن بوده است که در این جا فقها تفصیلی را مطرح نموده اند که اگر مکلف، عالم به حرمت باشد عمل مجزی نبوده و باطل است; اما اگر جاهل به حرمت باشد آن عمل صحیح و مجزی خواهد بود و اصولیون در صددند که این نکته را بحث کنند لیکن مقدمتا اصل کبرای تصحیح امتثال در مجمع و مجزی بودن آن را بحث کرده اند که به نوعی بحث از ثمره و نتایج قول به امتناع یا جواز اجتماع است.

فروض بحث:

أما برای مشخص شدن آن بحث کلی _ که آیا می شود امتثال را در مجمع تصحیح کرد و مجزی دانست یا خیر _ باید سه فرض و سه مبنا را متذکر شد که طبق هر یک از آنها نتیجه فرق می کند.

مبنای اول: امتناع

ص: 1